Van bướm là gì? Cấu tạo và ứng dụng của van bướm

Van bướm (Butterfly Valve) là thiết bị dùng để điều tiết và kiểm soát dòng chảy trong hệ thống đường ống. Nhờ thiết kế gọn nhẹ, thao tác đóng mở nhanh và khả năng vận hành ổn định, van bướm được sử dụng phổ biến trong cấp thoát nước, PCCC, HVAC, dầu khí, hóa chất và xử lý nước thải.

Cùng Phú Tân An tìm hiểu chi tiết van bướm là gì, cấu tạo và ứng dụng của loại van công nghiệp được sử dụng phổ biến trong các hệ thống cấp thoát nước, PCCC và nhà máy sản xuất hiện nay.

Đây là lựa chọn tối ưu cho các công trình cần hiệu quả, độ bền cao và chi phí hợp lý.
Hotline: 0904.895.239 – Phú Tân An, đơn vị cung cấp van công nghiệp chính hãng, giá tốt, giao hàng nhanh trên toàn quốc.

Van bướm là gì?

Van bướm (tiếng Anh: Butterfly Valve) là loại van công nghiệp dùng để đóng mở hoặc điều tiết lưu lượng dòng chảy của chất lỏng, khí hoặc hơi. Cơ chế hoạt động dựa trên việc xoay đĩa van một góc 90 độ quanh trục, giúp dòng chảy được mở hoàn toàn, đóng kín hoặc điều chỉnh theo mức mong muốn.

Van bướm được sử dụng phổ biến nhờ cấu tạo đơn giản, trọng lượng nhẹ, chi phí thấp và khả năng lắp đặt ở nhiều vị trí khác nhau. Đây là lựa chọn phù hợp cho các hệ thống đường ống có kích thước lớn, yêu cầu lưu lượng cao như cấp thoát nước, PCCC, xử lý nước thải, HVAC và công nghiệp hóa chất.

Cấu tạo của van bướm

Một van bướm tiêu chuẩn gồm các bộ phận chính sau:

Thân van (Body): Là phần khung kết nối với đường ống, thường được làm bằng gang, thép, inox hoặc nhựa PVC. Thiết kế thân ảnh hưởng đến khả năng chịu áp và kiểu kết nối.
Đĩa van (Disc): Là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với dòng chảy, có nhiệm vụ đóng mở hoặc điều tiết. Vật liệu thường dùng là inox, thép không gỉ hoặc hợp kim nhôm.
Trục van (Stem): Truyền chuyển động từ tay gạt hoặc bộ điều khiển xuống đĩa van, đảm bảo thao tác chính xác và bền bỉ.
Gioăng làm kín (Seat): Tạo độ kín giữa thân và đĩa van, giúp chống rò rỉ chất lỏng. Vật liệu phổ biến là cao su EPDM, NBR hoặc PTFE.
Bộ truyền động (Actuator): Có thể là tay gạt, hộp số, bộ điều khiển điện hoặc khí nén, tùy thuộc vào yêu cầu vận hành của hệ thống.

Phân loại theo kiểu kết nối thân van

Wafer: Kẹp giữa hai mặt bích, thông dụng nhất trên thị trường.
Lug: Có tai bắt bulong, thuận tiện khi tháo lắp từng bên đường ống.
Flanged: Dạng mặt bích, thích hợp với hệ thống chịu áp lực cao.
Grooved: Dạng rãnh khớp nối nhanh, thường thấy trong hệ thống PCCC.

Nguyên lý hoạt động của van bướm

Van bướm hoạt động theo nguyên lý xoay trục để thay đổi vị trí của đĩa van. Khi đĩa song song với dòng chảy, van mở hoàn toàn, cho phép lưu lượng đi qua tối đa. Khi đĩa vuông góc với dòng chảy, van đóng hoàn toàn, ngăn dòng lưu chất.

Van bướm có thể được điều chỉnh ở nhiều góc độ khác nhau để kiểm soát lưu lượng, nên vừa có thể đóng mở nhanh, vừa dùng để điều tiết dòng chảy. Thời gian đóng mở thường chỉ cần ¼ vòng quay tay gạt hoặc motor điều khiển, giúp giảm đáng kể thời gian vận hành so với các loại van truyền thống khác.

Phân loại van bướm phổ biến

Theo vật liệu chế tạo

Van bướm gang: Dùng trong hệ thống cấp thoát nước, xử lý nước thải và PCCC.
Van bướm inox: Thích hợp trong môi trường ăn mòn hoặc yêu cầu vệ sinh cao như ngành thực phẩm, hóa chất.
Van bướm nhựa PVC/UPVC: Phù hợp cho môi trường hóa chất nhẹ, nước sạch, nước thải sinh hoạt.
Van bướm thép hoặc thép carbon: Sử dụng trong hệ thống áp suất cao, nhà máy điện, dầu khí.

Theo cơ chế điều khiển

Tay gạt: Phù hợp cho kích thước nhỏ (DN50 – DN150), đóng mở nhanh.
Hộp số tay quay: Dùng cho kích thước lớn, giúp thao tác nhẹ và chính xác hơn.
Điện: Điều khiển tự động, thường dùng trong hệ thống HVAC, xử lý nước, nhà máy công nghiệp.
Khí nén: Đáp ứng tốc độ cao, dùng trong các dây chuyền tự động hóa.

Ưu điểm và hạn chế của van bướm

Ưu điểm:

Thiết kế nhỏ gọn, trọng lượng nhẹ, dễ lắp đặt và bảo trì.
Đóng mở nhanh, tiết kiệm thời gian vận hành.
Chi phí thấp hơn van bi và van cổng.
Có thể điều tiết dòng chảy và thích hợp cho hệ thống kích thước lớn.
Đa dạng vật liệu và kiểu kết nối, đáp ứng nhiều môi trường làm việc.

Hạn chế:

Không phù hợp với chất lỏng chứa hạt rắn lớn hoặc môi trường áp suất quá cao.
Khả năng làm kín tuyệt đối thấp hơn van bi hoặc van cầu.
Không thích hợp trong các ứng dụng cần điều tiết lưu lượng chính xác cao.

Ứng dụng của van bướm trong thực tế

Van bướm là một trong những loại van công nghiệp được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay. Nhờ cấu tạo đơn giản, trọng lượng nhẹ, chi phí đầu tư thấp và khả năng đóng mở nhanh, van phù hợp cho nhiều hệ thống đường ống từ dân dụng đến công nghiệp nặng. Dưới đây là những ứng dụng phổ biến của van bướm trong thực tế.

1. Hệ thống cấp thoát nước và xử lý nước thải

Van bướm thường được lắp đặt tại các trạm bơm, nhà máy nước, đường ống cấp nước sinh hoạt hoặc công nghiệp. Chức năng chính là điều tiết, đóng mở dòng chảy để đảm bảo lưu lượng ổn định và an toàn cho hệ thống.

Trong môi trường ẩm ướt hoặc có tạp chất, van bướm bằng gang hoặc thép phủ epoxy được ưu tiên vì có khả năng chống ăn mòn tốt và tuổi thọ cao.

2. Hệ thống HVAC (điều hòa không khí, thông gió, làm mát)

Trong các tòa nhà thương mại, trung tâm dữ liệu hoặc khu công nghiệp, van bướm được dùng để kiểm soát lưu lượng nước lạnh, nước nóng hoặc chất tải nhiệt.

Nhờ cơ chế điều chỉnh góc mở linh hoạt, van giúp cân bằng lưu lượng giữa các nhánh, duy trì hiệu suất làm mát ổn định và tiết kiệm năng lượng. Van bướm điều khiển điện hoặc khí nén thường được dùng cho các hệ thống tự động hóa.

3. Hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC)

Van bướm đóng vai trò quan trọng trong các đường ống cấp nước chữa cháy, trụ cứu hỏa hoặc hệ thống sprinkler tự động.

Loại van này giúp đóng mở nhanh, kiểm soát dòng chảy hiệu quả, đồng thời dễ dàng bảo dưỡng khi cần thiết. Vật liệu phổ biến là gang phủ epoxy đỏ, chịu áp lực tốt và bền trong điều kiện lắp đặt ngoài trời.

4. Ngành hóa chất và dầu khí

Trong môi trường có tính ăn mòn hoặc áp suất trung bình, van bướm inox hoặc van bướm lót Teflon (PTFE) là lựa chọn phù hợp.

Van được sử dụng để điều khiển dòng axit, dung môi, khí nén hoặc hơi nóng trong các nhà máy hóa chất và lọc dầu. Những dòng van bướm hiệu suất cao có thể chịu nhiệt đến 200°C và áp suất làm việc tới PN25.

5. Nhà máy điện, thủy điện và hạ tầng kỹ thuật

Tại các nhà máy điện, trạm bơm hoặc hồ chứa, van bướm được sử dụng để điều tiết lưu lượng nước, dầu hoặc hơi nước.

Đối với kích thước lớn (DN500 – DN2000), van thường kết hợp với bộ truyền động điện hoặc thủy lực để đảm bảo vận hành chính xác, an toàn và ổn định. So với van cổng cùng kích thước, van bướm nhẹ hơn đáng kể, giúp giảm tải cho hệ thống đường ống.

6. Hệ thống vận chuyển bùn, chất rắn và slurry

Trong các ngành khai khoáng, xi măng, xử lý bùn thải hoặc chế biến giấy, van bướm vẫn được sử dụng nếu có cấu tạo phù hợp.

Những dòng van có đĩa inox hoặc gioăng EPDM chống mài mòn được thiết kế để chịu được môi trường có hạt rắn hoặc chất lỏng nhớt, đảm bảo vận hành ổn định và bền bỉ theo thời gian.

Mua van bướm chính hãng tại Phú Tân An

Phú Tân An là đơn vị phân phối van công nghiệp và thiết bị PCCC uy tín hàng đầu tại Việt Nam, chuyên cung cấp đa dạng các dòng van bướm chính hãng với chất lượng đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Khi lựa chọn sản phẩm tại Phú Tân An, quý khách hàng hoàn toàn yên tâm nhờ những cam kết rõ ràng:

Sản phẩm chính hãng 100%, đầy đủ chứng nhận CO/CQ.
Tư vấn kỹ thuật chuyên sâu, hỗ trợ chọn loại van phù hợp với hệ thống thực tế.
Giá cạnh tranh, chiết khấu cao cho đại lý, công trình và dự án lớn.
Giao hàng nhanh toàn quốc, linh hoạt theo tiến độ công trình.
Hỗ trợ lắp đặt, bảo hành tận nơi, đảm bảo vận hành ổn định và bền bỉ.

Liên hệ Hotline: 0904.895.239 để được tư vấn miễn phí và nhận báo giá van bướm mới nhất từ Phú Tân An – đối tác tin cậy của hàng nghìn công trình trên toàn quốc.